Hàng hóa nào sẽ phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập?

Bộ Tài chính đang chủ trì soạn thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định hàng hóa NK phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập. Trong đó, một số loại hàng hóa đang được thực hiện thí điểm theo những văn bản riêng lẻ như: Hàng chuyển khẩu tại ICD Mỹ Đình, hoạt động pha chế xăng dầu tại kho ngoại quan Vân Phong sẽ được chính thức đưa vào Quyết định.

Công chức Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội kiểm tra hàng hóa NK. (Ảnh: HỮU LINH)

3 loại hàng hóa

Theo quy định tại khoản 2 Điều 4 Nghị định 08/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Hải quan thì: “Căn cứ tình hình XK, NK trong từng thời kỳ, Thủ tướng Chính phủ quyết định Danh mục hàng hóa NK phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập”.

Bộ Tài chính đề xuất các nhóm hàng cần tăng cường kiểm soát, quy định phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu NK gồm: Hàng hóa NK phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập theo quy định của pháp luật về kiểm tra chuyên ngành; hàng hóa NK có thuế suất thuế NK ưu đãi từ 20% trở lên; hàng hóa chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt. Riêng xăng dầu được đưa từ kho ngoại quan đến các địa điểm làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nơi thương nhân có hệ thống kho xăng dầu.

Căn cứ để Bộ Tài chính đưa ra dự kiến này dựa trên thực tiễn cũng như hệ thống văn bản pháp luật hiện hành như Nghị định 94/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định rượu chỉ được NK vào Việt Nam qua các cửa khẩu quốc tế; Thông tư liên tịch số 25/2010/TTLT-BCT-BGTVT-BTC quy định mặt hàng ô tô chở người dưới 16 chỗ ngồi loại mới sử dụng chỉ được phép NK vào Việt Nam qua các cửa khẩu cảng biển quốc tế: Cái Lân-Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, TP.HCM, Bà Rịa-Vũng Tàu…; Thông tư liên tịch 34/2012/TTLT-BCT-BTNMT hướng dẫn quy định thủ tục thông quan phế liệu NK thực hiện tại hải quan cửa khẩu. Việc quy định và công bố các danh mục này tùy theo tình hình XK, NK trong từng thời kỳ do Chính phủ hoặc các bộ, ngành quản lý chuyên ngành quy định. Theo Bộ Tài chính, việc đưa nhóm hàng này vào Danh mục hàng hóa được Thủ tướng Chính phủ quyết định phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập vừa góp phần tăng cường kiểm soát về hải quan, vừa đảm bảo thực hiện đầy đủ các quy định về quản lý chuyên ngành do các bộ, ngành quy định.

Một trong những hàng hóa dự kiến phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập là hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt. Đây là nhóm hàng hóa không khuyến khích NK, có nguy cơ gian lận cao cần tăng cường công tác giám sát chặt chẽ. Do vậy, Bộ Tài chính dự kiến đề xuất quy định nhóm hàng hóa NK chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập nhằm tăng cường kiểm soát về hải quan, hạn chế việc gian lận, trốn thuế. Riêng xăng dầu, Bộ Tài chính đề nghị quy định hàng hóa này được đưa từ kho ngoại quan đến các địa điểm làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nơi thương nhân có hệ thống kho xăng dầu. Cùng với đó, Bộ Tài chính đề xuất, hàng hóa NK cần làm thủ tục hải quan ở cửa khẩu là hàng có thuế suất thuế NK ở mức cần điều tiết để bảo hộ hợp lý sản xuất trong nước. Theo Bộ Tài chính, hàng hóa NK có mức thuế suất NK từ 20% trở lên phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu NK do hàng hóa ở mức thuế suất này chủ yếu là hàng hóa tiêu dùng không khuyến khích NK. Do đó, phù hợp để đưa vào Danh mục hàng hóa NK phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập để tăng cường kiểm soát tại cửa khẩu khi làm thủ tục hải quan.

Những trường hợp ngoại trừ

Theo dự thảo Quyết định, cơ chế thí điểm chuyển cửa khẩu đối với hàng tiêu dùng tại ICD Mỹ Đình (chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công văn 789/TTg-KTTH năm 2014) sẽ được chính thức hoạt động. Bộ Tài chính soạn thảo một Điều riêng quy định về hàng hóa làm thủ tục NK tại ICD Mỹ Đình. Cụ thể những hàng hóa như: Hàng hóa NK phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập theo quy định của pháp luật về kiểm tra chuyên ngành; hàng hóa NK có thuế suất thuế NK ưu đãi từ 20% trở lên; hàng hóa thuộc đối tượng chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt được làm thủ tục NK tại ICD Mỹ Đình-Hà Nội (cảng XK, NK hàng hóa thành lập trong nội địa). Đồng thời, dự kiến quy định điều kiện về đối tượng được làm thủ tục hải quan NK hàng hóa tiêu dùng tại ICD Mỹ Đình là DN có trụ sở hoặc cơ sở kinh doanh trên địa bàn thành phố Hà Nội và thực hiện bán hàng ra ngoài hệ thống của DN trên địa bàn thành phố Hà Nội. Quy định này nhằm quản lý và đảm bảo những hàng hóa NK tại ICD Mỹ Đình được phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở Thủ đô.

Theo Bộ Tài chính, sau hơn một năm áp dụng cơ chế thí điểm chuyển cửa khẩu đối với hàng tiêu dùng, số lượng tờ khai, số lượng DN đến tìm hiểu và làm thủ tục ngày càng tăng. Từ đó, số thuế thu nộp NSNN từ cơ chế đặc thù cũng tăng lên rất nhiều. Trong 6 tháng cuối năm 2014, số thuế thu được là 187,97 tỷ đồng; trong khoảng 11 tháng năm 2015, số thuế thu được lên tới 1.487,5 tỷ đồng. Dự báo, số lượng tờ khai, số lượng DN sẽ tăng nhanh trong thời gian tới làm chuyển biến tốt cho hoạt động sản xuất và XNK của các DN hoạt động trên địa bàn Thủ đô và các tỉnh lân cận.

Hàng hóa phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập đã quy định rõ, vậy đối với những đơn vị Hải quan ngoài cửa khẩu, việc thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa XNK sẽ được thực hiện như thế nào? Bộ Tài chính dự kiến, hàng hóa NK quy định phải làm thủ tục hải quan tại cửa khẩu nhập như: Hàng hóa NK có thuế suất thuế NK ưu đãi từ 20% trở lên; hàng hóa chịu thuế Tiêu thụ đặc biệt được làm thủ tục hải quan tại các địa điểm làm thủ tục hải quan ngoài cửa khẩu trong các trường hợp: Thiết bị, máy móc, vật tư NK để xây dựng nhà máy, công trình được đưa về địa điểm ở nội địa là chân công trình hoặc kho của công trình; nguyên liệu, vật tư, linh kiện, phụ tùng để phục vụ sản xuất được đưa về địa điểm ở nội địa nơi có nhà máy, cơ sở sản xuất. Hàng hóa tạm nhập để dự hội chợ, triển lãm được đưa từ cửa khẩu nhập về địa điểm tổ chức hội chợ, triển lãm; hàng hóa NK vào cửa hàng miễn thuế được đưa về cửa hàng miễn thuế; hàng hóa NK đưa từ cửa khẩu nhập vào khu phi thuế quan. Hàng hóa NK phục vụ yêu cầu khẩn cấp, hàng hóa chuyên dùng phục vụ an ninh quốc phòng theo quy định tại Điều 50 Luật Hải quan được đưa về địa điểm nơi xảy ra thiên tai, dịch bệnh hoặc yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp; địa điểm làm thủ tục NK hàng hóa chuyên dùng phục vụ an ninh quốc phòng theo đề nghị của DN.